Social Innovation Award 2017

De E-waste race behoorde tot de nomitaties voor de Social Innovation Award 2017. Lees hieronder het rapport van de jury!

Met de E-waste race willen de initiatiefnemers aandacht vragen voor de groeiende consumptie van elektronica en het daarmee gepaard gaande probleem van grondstofuitputting en elektronisch afval. De E-waste race is een wedstrijd tussen tien scholen uit een stad of regio, waarin ook de bewustwording in de wijk de nodige aandacht krijgt. Via de website kunnen buurtbewoners oude elektronica vanuit huis aanbieden, zodat het opgehaald kan worden door de deelnemende scholieren. Die krijgen daar punten voor en de winnende school wint een schoolreis. Het resultaat: enthousiaste wijken die zich inzetten voor het inzamelen van oude elektronica! Het initiatief ontstond in 2014 toen het als winnaar uit de bus kwam bij de E-waste challenge 2.0. Van het winnaarsgeld werd een pilot opgezet die zeer succesvol bleek. Inmiddels worden jaarlijks zo’n 15 E-waste races door het hele land georganiseerd.

Omdat buurtbewoners via de website spullen aan kunnen bieden beschikt de organisatie over een uitvoerige database met wat aangeboden wordt en hoeveel mensen er bereikt zijn. Zie www.ewasterace.nl/resultaten voor overzichten van de totalen. Per race wordt gemiddeld zo’n 14.000 kilo E-waste ingezameld (10 klassen van 10 verschillende scholen in 4 weken t d). En er worden per race al snel duizenden buurtbewoners bereikt.

De E-waste race koppelt verschillende doelen aan elkaar. De scholen en hun leerlingen worden gestimuleerd om mee te doen, de bewustwording onder scholieren en wijkbewoners wordt vergroot én er wordt daadwerkelijk bijgedragen aan het gescheiden inzamelen van E-waste. Dat leidt weer tot CO2- besparing en terugbrengen van grondstoffen in de kringloop en dus tot vermindering van de vraag naar primaire grondstoffen.

De initiatiefnemers onderhouden gedurende de vier weken van een race zeer intensief contact met de scholen via mail, telefoon en gastlessen. De website dient ook als educatief platform, waar materiaal zoals filmpjes, spellen en dergelijke te vinden zijn. Ook is er intensief contact met de betrokken gemeenten en lokale afvaldiensten. De ouders en buurtbewoners worden betrokken door de deelnemende scholen / leerlingen en hun leerkrachten.

Alle teams worden voorzien van flyers om te verspreiden in de wijk. Daarnaast kunnen ze extra punten verdienen als ze zorgen voor media-aandacht. Dat leidt ertoe dat de lokale media veel belangstelling hebben voor een race. Daarnaast wordt door de organisatie een kick-off- en prijsuitreikingsbijeenkomst verzorgd, waarvoor de lokale pers wordt uitgenodigd en waar vaak een wethouder of verantwoordelijke van de afvaldienst de prijs overhandigt.

Sponsoring en ondersteuning van de gemeenten en lokale afvaldienst zijn essentieel voor het slagen van de race. Inmiddels zijn er al diverse regio’s en steden die jaarlijks een E-waste race organiseren: Utrecht, Eindhoven, Groningen, Rotterdam, regio Drechtsteden en regio Rivierenland. Er wordt continu gewerkt aan uitbreiding naar andere regio’s en steden.
Van de 15 races per jaar worden er vijf gefinancierd door een gemeente of in een enkel geval een afvaldienst, de overige tien door Weee NL, een bij de overheid geregistreerd collectief terugnamesysteem.

De ervaring leert dat het bereik en de betrokkenheid van de deelnemende kinderen enorm is. Zelf zoeken ze leuke, creatieve manieren om de wijk te betrekken. Dat begint uiteraard eerst met de eigen ouders, maar het gaat veel verder. Vaak worden buurtbewoners actief betrokken (als mede-inzamelaars), want alleen zo kan een school winnen en de meeste punten behalen. Kort geleden hebben de initiatiefnemers de sociale impact van de E-waste race onderzocht. Daaruit bleek dat per deelnemende leerling zo’n 20 tot 40 buurtbewoners worden bereikt.

De jury noemt de E-waste race een fris initiatief van een jonge ondernemer die er goed in slaagt kinderen er bij te betrekken. Het dient een maatschappelijk doel, hetgeen belangrijk is voor de bewustwording van belangrijke vraagstukken.

Het wedstrijdelement is op zich niet innovatief (dat gebeurt al bij veel zaken, zoals het opruimen van zwerfvuil), maar inspirerend is wel dat het bijdraagt aan de betrokkenheid van en saamhorigheid in de wijk.

Tijdens de race zijn de contacten met de school, de buurt, andere betrokkenen en de media zeer intensief. De jury was benieuwd naar het resultaat na afloop van de E-waste race. Beklijft het? Ook dat is onderzocht en het blijkt dat een jaar na afloop van de race de bewustwording van de problematiek rond E-waste nog altijd hoog is.

Tot slot vroeg de jury zich af wat de continuïteit van het initiatief is. Het lijkt kwetsbaar als de ondernemer weg zou vallen. Dat laatste zal niet zo snel gebeuren, want hij heeft al weer nieuwe ideeën om met E-waste aan de slag te gaan. Zo is inmiddels E-waste Arcades gestart, een project dat zich ten doel stelt recycling van elektronisch afval leuker en gemakkelijker te maken en het bewustzijn van de consument te vergroten. Daarbij gaat het om de vraag: wat kun je nog maken van E-waste?

Concluderend:

De jury komt tot de conclusie dat de E-waste race een sympathiek initiatief is van een gedreven ondernemer, dat zich richt op een belangrijk maatschappelijk vraagstuk en daarbij de inzet van leerlingen en buurtbewoners activeert. In de ogen van de jury is het wedstrijdelement echter matig innovatief, hoewel het bereik van het project groot is. Een tweede zorgpunt van de jury is dat de financiering van de E-waste race vooral wordt gevonden door aansluiting te zoeken bij Weee NL, een bestaand landelijk systeem voor afvalterugname. Ze vraagt zich af of daarvoor geen andere, verrassender financiering is te vinden.

Ondanks deze kanttekeningen gee de jury de E-waste race graag een nominatie voor de Social Innovation Award 2017.